Coenzyme Q10 là gì?
Coenzyme Q10 có tác dụng gì?
Coenzyme Q10 là gì?
Coenzyme Q10 (thường viết tắt là CoQ10) là một chất chống oxy hóa có tác dụng bổ sung năng lượng giúp cho tế bào thực hiện các hoạt động chức năng và hô hấp.
Coenzyme Q10 được tìm ra vào năm 1957 bởi Tiến sĩ Fgrane người Mỹ, ông đã phân lập thành công chất này từ tim bò. Đến năm 1978 nhà khoa học người Anh Peter Mitchell đã tìm ra mối liên hệ giữa CoQ10 với năng lượng. Nghiên cứu này đã giúp ông đạt giải Nobel.
Công thức hóa học của Coenzym Q10
Coenzyme Q10 là một trong năm chất chống oxy hóa mạnh và quan trọng nhất của cơ thể (Glutathione, vitamin C, vitamin E, CoQ10, Flavonoid) giúp chống lại quá trình oxy hóa từ bên trong và bên ngoài của tế bào
Có mấy loại Coenzyme Q10?
Có hai loại Coenzyme Q10 là Ubiquinone và Ubiquinol. Ubiquinone được chuyển thành Ubiquinol để cơ thể hấp thu và sử dụng
Coenzyme Q10 có suy giảm theo thời gian không?
Nồng độ CoQ10 thường đạt đỉnh ở năm 20 tuổi, sau đó giảm dần theo thời gian. Ở năm 30 tuổi, lượng CoQ10 giảm 25% và đến năm 39 – 43 tuổi thì giảm tới 50%. Sự suy giảm này là hiện tượng tự nhiên, liên quan đến quá trình chuyển hóa chung.
Coenzyme Q10 có tác dụng gì?
• Đối với tim mạch: tăng cường sức khỏe tim mạch, hỗ trợ điều trị các bệnh về tim mạch
CoQ10 có nhiều nhất ở mô tim (nồng độ chất này trong tim có thể cao gấp 10 lần so với các nơi khác). Ở những người bị bệnh tim mạch, lượng CoQ10 bị giảm sút (có trường hợp giảm tới 75%) khiến cho khả năng tạo năng lượng và sử dụng oxy của tim bị giảm sút. Việc sử dụng CoQ10 đều đặn giúp nâng cao chức năng tim mạch: cung lượng tim, khả năng tống máu, qua đó cải thiện được triệu chứng ở một số bệnh: suy tim, sung huyết, đánh trống ngực.
Tác dụng của Coenzyme Q10 với các bệnh về tim mạch
- Suy tim sung huyết
Suy tim sung huyết là tình trạng suy giảm khả năng bơm máu của tim đến các bộ phận trong cơ thể. Suy tim có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như: tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, các bệnh lý về cơ tim và tim bẩm sinh, nhất là bệnh mạch vành. Người mắc bệnh mạch vành thường do sự tích tụ của các mảng xơ vữa trong động mạch vành (mạch máu nuôi tim) cản trở sự lưu thông máu đến tim. Hậu quả là tim nhận được ít máu dẫn đến tổn thương khiến khả năng bơm máu của tim cũng bị giảm theo.
Một số nghiên cứu gần đây cho thấy việc dùng CoQ10 giúp cải thiện một số triệu chứng của bệnh suy tim.
Qua một nghiên cứu được thực hiện trên 1.191 bệnh nhân bị suy tim, các nhà khoa học nhận thấy đặc điểm chung của những người này là đều có nồng độ CoQ10 trong máu thấp.
Một thử nghiệm khác tiến hành trên 2.149 bệnh nhân bị suy tim cho thấy, khi họ được bổ sung CoQ10 với liều từ 30 đến 300 mg mỗi ngày thì tỷ lệ tử vong giảm được 39% và khả năng tập thể dục của những bệnh nhân này cũng được cải thiện rõ nét.
Coenzyme Q10 được coi là "dưỡng chất vàng" cho người bệnh tim mạch
CoQ10 được cho là có vai trò cải thiện sự sống còn trong bệnh suy tim mạn tính, ở một số nước, chất này còn được thêm vào phác đồ chuẩn điều trị suy tim. Năm 2014, một nghiên cứu của Gs.Ts Svend Aage Mortensen – Bệnh viện Gentofte Hospital, Quoted In Jyllandsposten cho thấy khi cho những người bị suy tim chia thành 2 nhóm: một nhóm dùng CoQ10, một nhóm dùng giả dược thì thấy tỷ lệ tử vong ở nhóm dùng CoQ10 thấp hơn so với nhóm dùng giả dược (21 so với 39), tỷ lệ những người bị bệnh tim nặng ở nhóm CoQ10 cũng thấp hơn nhóm giả dược (30 so với 57).
- Đau thắt ngực
Đau thắt ngực thường do tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim gây ra. Người bị đau thắt ngực thường xảy ra hiện tượng nhu cầu về oxy của cơ thể cao, vượt quá khả năng cung cấp của tim.
Để đánh giá tác dụng của CoQ10 đối với bệnh đau thắt ngực mạn tính, đã có năm nghiên cứu được thực hiện (có đối chứng với giả dược). Kết quả cho thấy, việc bệnh nhân được bổ sung CoQ10 (với liều 60 – 600 mg/ngày) giúp họ cải thiện được khả năng tập thể dục; các thay đổi về điện tâm đồ liên quan đến thiếu máu cục bộ cơ tim cũng giảm hoặc làm chậm lại hơn so với giả dược.
- Bệnh cao huyết áp
Coenzyme Q10 đã được chứng minh là có tác dụng điều hòa huyết áp (với cả trường hợp bị huyết áp cao và huyết áp thấp). Tuy nhiên, cần sử dụng trong thời gian dài (từ 1 – 3 tháng) mới thấy được tác dụng này.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Y tế thuộc Đại học Maryland (Mỹ), Coenzyme Q10 có khả năng làm giảm huyết áp tối đa (huyết áp tâm trương) 10 mm Hg và huyết áp tối thiểu (huyết áp tâm thu) 17 mm Hg.
• Đối với sinh sản: tăng chất lượng trứng và tinh trùng, tăng khả năng thụ thai.
- Tăng chất lượng trứng
Sau tuổi 35, phụ nữ khó mang thai hơn do chất lượng trứng giảm dần, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng này là nồng độ CoQ10 trong máu giảm, điều này khiến cho khả năng sản xuất năng lượng của ti thể ở tế bào giảm mạnh. Các tế bào trứng nhận được ít năng lượng hơn nên chất lượng của chúng bị ảnh hưởng đáng kể.
Coenzyme Q10 có ảnh hưởng lớn đến chất lượng trứng ở phụ nữ
Một tác dụng khác của CoQ10 là khả năng chống oxy hóa mạnh của chúng giúp bảo vệ các nang trứng (từ lúc được hình thành cho tới khi trứng rụng) khỏi tác động của các gốc tự do có hại. Hoạt chất này cũng có vai trò phục hồi chức năng ty thể của tế bào trứng, qua đó giúp phôi thai khỏe mạnh và phát triển một cách bình thường.
Theo một nghiên cứu của các nhà khoa học đăng trên Tạp chí Sinh sản và Vô sinh: khi tiến hành thử nghiệm trên phụ nữ người ta nhận thấy rằng những người được bổ sung CoQ10 với liều 600 mg mỗi ngày thì chất lượng trứng có sự cải thiện rõ rết và tỷ lệ thụ tinh cũng tăng lên.
- Tăng chất lượng tinh trùng
Theo thống kê của Hiệp hội Y khoa Ấn Độ, trong số nam giới bị vô sinh thì đa phần (80%) số trường hợp là do tinh trùng bị oxy hóa bởi các gốc tự do trong cơ thể. Quá trình oxy hóa này là nguyên nhân gây ra các vấn đề về tinh trùng như: tinh trùng yếu (tinh trùng loãng, dị dạng) khiến cho khả năng di chuyển và xâm nhập vào trứng của chúng bị mất hoặc suy giảm, dẫn đến khó khăn trong việc thụ thai. Các gốc oxy hóa tự do, ngoài tấn công lớp màng bao bọc quanh tinh trùng, chúng còn có thể gây tổn thương cho DNA của tế bào dẫn tới các lỗi về di truyền khiến thai nhi có khả năng bị dị tật.
CoQ10 với hoạt tính chống oxy hóa mạnh sẽ bảo vệ tinh trùng tránh khỏi tác hại của các gốc tự do. Để thực hiện điều này, CoQ10 kích thích cơ thể sản xuất ra một số loại enzyme có tính chống oxy hóa mạnh như: superoxide dismutase (SOD, glutathione và catalase, tăng nồng độ của hai chất ubiquinol và ubiquinone trong tinh dịch qua đó nâng cao khả năng di chuyển của tinh trùng.
Coenzyme Q10 giúp tăng chất lượng tinh trùng
Tác dụng của CoQ10 với nam giới được chứng minh qua một số công trình như Nghiên cứu công bố trên Tạp chí Fertility & Sterility. Trong nghiên cứu này người ta chọn ngẫu nhiên 22 nam giới bị vô sinh do chất lượng tinh trùng kém (khả năng di chuyển của tinh trùng thấp), khi bắt đầu nghiên cứu những người này đều có nồng độ CoQ10 trong tinh dịch thấp. Sau 6 tháng được bổ sung CoQ10 với liều 200 mg mỗi ngày, họ nhận thấy chất lượng tinh trùng của những người đàn ông này được cải thiện rõ rệt thông qua các chỉ số: số lượng, hình thái và khả năng chuyển động của tinh trùng.
Một nghiên cứu khác đăng tải trên Tạp chí Andrology cũng cho thấy những nam giới dùng 200 – 300 mg CoQ10 mỗi ngày thì có sự cải thiện đáng kể về chất lượng tinh binh.
• Đối với da: chống lão hóa da
Không những đóng vai trò quan trọng với sức khỏe, CoQ10 còn có tác dụng chăm sóc và bảo vệ da giúp chị em phụ nữ có làn da trẻ đẹp. Các tác dụng của CoQ10 đối với da:
- Phòng ngừa và cải thiện các triệu chứng lão hóa da
Càng lớn tuổi, da càng bị lão hóa nhanh, xuất hiện các dấu hiệu: da mất nước, nhăn nheo, chảy xệ. CoQ10 có tác dụng thúc đẩy quá trình sản xuất collagen – elastin, hợp chất này giúp tăng độ đàn hồi của da, khiến da trở nên săn chắc hơn, củng cố cấu trúc của tế bào da, hạn chế hình thành các nếp nhăn, giúp cho da luôn tươi trẻ, mịn màng.
- Phòng tránh các tác hại do tia cực tím gây ra cho da
Việc thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ khiến cho làn da chịu nhiều hư tổn: các gốc tự do sinh ra nhiều, da bị mất nước, lão hóa dẫn đến sạm da, các vết thâm nám, tàn nhang. CoQ10 với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp hạn chế sự hình thành và phát triển của các gốc tự do, giảm các tác hại mà tia cực tím trong ánh sáng mặt trời gây ra cho da.
- Dưỡng ẩm, nuôi dưỡng tế bào da, giúp da tươi sáng, đều màu.
Tác dụng dưỡng ẩm của CoQ10 khá tốt, hoạt chất này thấm vào da rất nhanh mà không gây bết dính giúp làn da luôn mịn màng, sáng đều, không bị sạm da hoặc xỉn màu.
Làn da được cấu tạo từ nhiều tế bào khác nhau, CoQ10 với vai trò nuôi dưỡng hệ enzyme trong tế bào giúp chúng hoạt động hiệu quả để cơ thể luôn có làn da khỏe mạnh.
• Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Vào tháng 5 năm 2019, Tạp chí điều trị đái tháo đường đã công bố một nghiên cứu về tác dụng của CoQ10 đối với căn bệnh này. Theo đó, những người bị tiểu đường khi được bổ sung CoQ10 trong thời gian 3 tháng thì chức năng mạch máu được cải thiện một cách đáng kể, bên cạnh đó còn giúp ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh tiểu đường.
Coenzyme Q10 điều hòa lượng đường trong máu, ngăn ngừa các biến chứng của bệnh tiểu đường.
Coenzyme Q10 có nhiều lợi ích với bệnh tiểu đường
HbA1C là chỉ số phản ánh lượng đường trong máu của mỗi người trong ba tháng gần nhất, dựa vào thông số này bác sĩ có thể đánh giá quá trình kiểm soát đường huyết ở từng bệnh nhân. Một nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí nghiên cứu dinh dưỡng cho thấy khi thử dùng kết hợp giữa CoQ10 với vitamin E trên động vật thì chỉ số HbA1C được cải thiện đáng kể và tuyến tụy cũng được bảo vệ tránh khỏi các tổn thương.
CoQ10 giúp giảm đáng kể lượng đường huyết bằng cách tăng cường chuyển hóa (chuyển hóa carbonhydrate hiệu quản hơn) ở người đái tháo đường. Bên cạnh đó, hoạt chất này còn giúp cải thiện biến chứng võng mạc ở người tiểu đường do khả năng chống oxy hóa mạnh.
• Phòng ngừa và làm giảm các triệu chứng của bệnh đau nửa đầu.
Gần đây các nhà khoa học nhận thấy rằng Coenzyme Q10 có tác dụng rất tốt đối với bệnh đau nửa đầu. Trong một thử nghiệm lâm sàng tiến hành trên 32 bệnh nhân (26 nữ và 6 nam) mắc chứng đau nửa đầu với tần suất 7 ngày mỗi tháng. Các bệnh nhân này được cho sử dụng CoQ10 với liều 150 mg/ngày trong thời gian 3 tháng. Kết quả cho thấy sau 1 tháng điều trị bằng CoQ10, tần suất đau đầu đã giảm 13.1% và sau 3 tháng giảm tới 55.3%. Số lần bị đau đầu của những người này chỉ còn ít hơn 3 ngày/ tháng.
Coenzyme Q10 giúp giảm tần suất và mức độ của đau nửa đầu
• Phòng bệnh ung thư
Quá trình oxy hóa tế bào là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh khác nhau, trong đó có cả bệnh ung thư. Bệnh ung thư xảy ra khi cơ thể có các tế bào phát triển một cách bất thường (tế bào hình thành, phân chia không kiểm soát) dẫn đến hình thành các khối u.
Coenzyme Q10 có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp tiêu diệt các gốc tự do có hại, bảo vệ tế bào khỏi quá trình oxy hóa, kích thích việc sản xuất năng lượng của tế bào, tăng cường hoạt động của hệ miễn dịch, ngăn ngừa sự hình thành các tế bào lạ. Từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người bị ung thư phổi, ung thư tuyến tụy và nhất là ung thư vú đều có nồng độ CoQ10 trong máu thấp hơn so với những người bình thường trong nhóm đối chứng. Điều này gợi ý về việc sử dụng CoQ10 như là một chất hỗ trợ trong liệu pháp điều trị ung thư.
Qua các phân tích trên, chúng ta có thể thấy được vai trò và lợi ích to lớn của coenzyme Q10 đối với sức khỏe con người. Nhìn chung, CoQ10 tương đối an toàn. Tuy nhiên hoạt chất này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ và thoáng qua như: nhức đầu, chóng mặt, mất ngủ, đau bụng, mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy, phát ban, ăn uống không ngon miệng, hay cáu gắt …
Một số đối tượng không nên sử dụng CoQ10: phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
Những người hút thuốc lá làm tiêu hao (đến mực cạn kiệt) lượng CoQ10 dự trữ trong cơ thể.
Thận trọng khi sử dụng CoQ10 ở những bệnh nhân dùng thuốc hạ huyết áp bởi hoạt chất này có thể làm giảm huyết áp. Nó cũng ảnh hưởng đến việc kiểm soát huyết áp trong và sau các ca phẫu thuật. Vì vậy, cần ngưng sử dụng CoQ10 ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành phẫu thuật.
Trang chủ
