Cách phòng bệnh đột quỵ và nhồi máu cơ tim trong mùa lạnh
Bệnh đột qụy và nhồi máu cơ tim là hai trong số các bệnh lý gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO): mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 15 triệu người bị đột quỵ não, cướp đi sinh mạng của 5 triệu người và khiến 5 triệu người bị tàn tật vĩnh viễn. Trong khi đó, có khoảng 2,5 – 3 triệu người tử vong mỗi năm do nhồi máu cơ tim.
Đột qụy (hay còn gọi là tai biến mạch máu não) là tình trạng xảy ra khi dòng máu lưu thông lên não bị gián đoạn một cách đột ngột do các mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ. Điều này khiến cho các tế bào, mô não không được cung cấp oxy, chất dinh dưỡng đầy đủ và kịp thời dẫn đến hoại tử và chết.
Bệnh đột quỵ và nhồi máu cơ tim
Nhồi máu cơ tim là tình trạng động mạch vành (động mạch cung cấp máu cho tim) bị tắc một hoặc nhiều nhánh một cách đột ngột khiến tế bào cơ tim không được cung cấp đầy đủ oxy dẫn đến thiếu máu cơ tim. Khi hiện tượng thiếu máu cơ tim diễn ra lâu, mô cơ tim sẽ bị chết gây ra cơn đau thắt ngực (hay còn gọi là nhồi máu cơ tim).
Đột quỵ và nhồi máu cơ tim là hai bệnh lý khác nhau, tuy nhiên chúng có nhiều điểm giống nhau:
• Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây ra bệnh đột quỵ là do các mạch máu não bị tắc nghẽn (nhồi máu não) hoặc bị vỡ (xuất huyết não) do các cục máu đông xuất hiện trong lòng mạch gây bít tắc các mạch máu não khiến sự lưu thông máu não bị gián đoạn một cách đột ngột.
Nguyên nhân gây ra bệnh nhồi máu cơ tim là do các mạch máu nuôi tim (mạch vành) bị tắc nghẽn một phần hay toàn bộ khiến cho các cơ tim bị chết do thiếu máu.
• Mức độ nghiêm trọng
Cả đột quỵ và thiếu máu cơ tim đều là những bệnh nguy hiểm, diễn tiến nhanh. Nếu không được phát hiện và cấp cứu một kịp thời thì tính mạng của bệnh nhân sẽ bị đe dọa một cách nghiêm trọng.
• Yếu tố gây bệnh
Hai căn bệnh trên đều có chung các yếu tố (những người có nguy cơ mắc bệnh): bị cao huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao, thừa cân, béo phì, stress …
Làm thế nào để phòng bệnh đột quỵ và nhồi máu cơ tim?
Bệnh đột quỵ và nhồi máu cơ tim có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nhưng dễ gặp nhất là lúc thời tiết giao mùa khi nhiệt độ thay đổi đột ngột khiến cơ thể con người khó thích ứng kịp hoặc vào mùa đông khi trời trở lạnh, nhiệt độ xuống thấp để giữ cho thân nhiệt không bị hạ xuống thấp, các mạch máu trong cơ thể phải co lại khiến cho huyết áp tăng lên, đây là yếu tố gây bệnh phổ biến nhất.
Để dự phòng hai căn bệnh nguy hiểm trên, chúng ta cần tuân thủ các biện pháp sau
1. Đối với những người có nguy cơ tai biến mạch máu não/ nhồi máu cơ tim
Những người mắc bệnh cao huyết áp, tiểu đường, mỡ máu, rung tâm nhĩ, loạn nhịp tim thường có nguy cơ cao bị đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Vì vậy, các đối tượng này cần được khám sức khỏe định kỳ, nhất là chuyên khoa tim mạch.
Một số đối tượng khác cũng cần được theo dõi sức khỏe thường xuyên như: người bị thừa cân, béo phì, bị bệnh thận mãn tính, phụ nữ tiền sử bị tiểu đường thai nghén hoặc tiền sản giật, người đang điều trị bệnh ung thư hoặc mắc bệnh ở hệ thống miễn dịch, người nằm lâu sau phẫu thuật: thay khớp, phẫu thuật ở bụng …
Đối tượng có nguy cơ bị đột quỵ và nhồi máu cơ tim
2. Chú ý các thói quen trong sinh hoạt
• Không tắm vào sáng sớm và đêm khuya
Thực tế, đã có rất nhiều trường hợp bị đột tử do tắm đêm. Theo các chuyên gia y tế: tắm đêm không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra đột quỵ, tuy nhiên việc này rất nguy hiểm đối với những người có sẵn các bệnh lý nền như: cao huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, mỡ máu cao. Trong đó, cao huyết áp được coi là nguyên nhân chính kết hợp với những thay đổi về nhiệt độ trong phòng tắm khiến cho triệu chứng của các bệnh lý này thêm dữ dội hơn, dẫn đến đột quỵ. Những yếu tố khiến cho việc tắm khuya dễ bị đột tử như:
- Huyết áp thay đổi một cách đột ngột
Khi tắm sẽ khiến cho các mạch máu co giãn gây ra sự thay đổi về huyết áp. Chính sự thay đổi đột ngột này dẫn đến tình trạng thiếu máu cục bộ gây ra đột quỵ não hoặc nhồi máu cơ tim. Vì vậy chúng ta cần tránh tắm vào khoảng thời gian nguy hiểm trong ngày (sáng sớm và đêm khuya) khi nhiệt độ môi trường xuống thấp và huyết áp cơ thể lên cao.
- Nhiệt độ nước tắm
Nhiệt độ của nước tắm rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người dùng. Nếu tắm bằng nước lạnh sẽ khiến các mạch máu bị giãn nở nhanh chóng làm cho huyết áp giảm gây ra tai biến mạch máu não.
Theo các nhà khoa học, vào mùa đông: nếu tắm bằng nước quá nóng sẽ khiến các mạch máu bị co giãn nhanh do sự thay đổi nhiệt độ đột ngột. Điều này khiến cho cơ thể chưa thích nghi kịp làm cho huyết áp bị hạ quá mức gây ra hiện tượng thiếu máu cục bộ dẫn đến đột quỵ não.
- Dội nước từ đầu xuống chân
Nhiều người có thói quen khi mới bắt đầu tắm dội nước hoặc xả vòi nước từ trên xuống dưới, bắt đầu từ đỉnh đầu. Theo các chuyên gia y tế đây là việc làm hết sức nguy hiểm bởi nó gây ra sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến cơ thể không thích nghi kịp dễ dẫn đến đột quỵ não (vỡ động mạch hoặc các mao mạch).
Hãy tắm một cách tuần tự từ chân lên đầu: làm ướt chân sau đó ướt thân người rồi mới gội đầu từ từ để cơ thể thích nghi dần dần với nhiệt độ của nước tắm.
Tắm đêm rất dễ dẫn đến đột quỵ
- Đi đại tiện ngay trước khi tắm
Một số người hay có thói quen đại tiện trước khi tắm, việc này cũng không tốt cho sức khỏe do lúc đại tiện cơ thể phải gắng sức để đẩy phân ra ngoài làm tăng áp lực ổ bụng và áp lực lên động mạch khiến hệ tuần hoàn và tim phải hoạt động vất vả hơn. Điều này lý giải tại sao những người bị táo bón dễ mắc tim mạch hơn người bình thường.
• Tránh để cơ thể tiếp xúc với sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ môi trường
Vào mùa đông hay khi thời tiết giao mùa, nhiệt độ môi trường bên ngoài thường xuống thấp hoặc thay đổi đột ngột khiến cơ thể người khó thích nghi kịp thời, nhất là đối với người cao tuổi, rất dễ dẫn đến đột quỵ. Hãy xây dựng thói quen làm ấm cơ thể trước khi ra ngoài bằng cách: khi mới ngủ dậy, hãy nằm trên giường vài phút cho tỉnh táo, sau đó ngồi dậy thêm vài phút nữa cho cơ thể thích nghi dần với môi trường, nhẹ nhàng bỏ chăn ra khỏi người rồi mới bước chân xuống đất, nên đi bộ trong nhà một lúc hoặc xoa lòng bàn chân, bàn tay với nhau để cơ thể ấm dần. Phải mặc đủ ấm trước khi ra ngoài. Tuyệt đối không vung chăn ấm lao ra ngoài khi vừa tỉnh dậy hoặc mặc phong phanh ra đường, rất dễ dẫn đến đột quỵ.
Khi trời rét, máu thường dễ đông hơn nên nguy cơ bị tai biến cũng cao hơn. Khi tỉnh dậy nên uống một cốc nước ấm để làm loãng máu, hạn chế sự hình thành cục máu đông.
• Tránh những thói quen không tốt trong ăn uống làm tăng nguy cơ mắc đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
Mỡ máu là nguyên nhân hàng đầu gây tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim. Vì vậy cần kiêng các loại thức ăn nhiều cholesterol như: nội tạng động vật, tiết canh, thịt chó, trứng vịt lộn … Khi ăn các loại đồ ăn này sẽ khiến lượng cholesterol trong máu tăng cao gây xơ vữa mạch máu dễ hình thành cục máu đông gây tắc mạch máu.
- Không ăn các loại đồ ăn quá mặn – yếu tố làm tăng huyết áp (nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ, nhồi máu cơ tim)
- Hạn chế ăn các món chiên xào, rán, quay, nướng, xúc xích, thịt hun khói và các loại thực phẩm chế biến sẵn (đồ ăn đóng hộp). Nên chọn các món luộc hoặc hấp, nấu canh, nếu kho thì nên kho nhạt với ít muối.
Để cung cấp năng lượng cho cơ thể một cách khoa học, chúng ta nên tạo thói quen: ăn sáng đầy đủ, đủ chất dinh dưỡng, bữa trưa ăn vừa phải và bữa tối ăn ít.
Các thói quen tốt cho tim mạch
• Xây dựng các thói quen tốt cho sức khỏe
- Không hút thuốc lá
- Không uống rượu mạnh và các loại đồ uống có cồn
- Không thức khuya, nên đi ngủ sớm (trước 11h đêm) và thức dậy sớm
- Tập thể dục nhẹ nhàng, vừa với sức của cơ thể: đạp xe, chạy bộ ngắn, tập Yoga, tập thể hình.
Khi tập thể dục thể thao thường xuyên hệ tuần hoàn được cải thiện, sức co bóp của tim tăng lên, sức bền của thành mạch máu cũng tốt hơn nên sẽ loại bỏ được các mảng xơ vữa trong mạch máu.
• Tránh ngồi quá lâu một chỗ
Những người thường xuyên ngồi lâu trong cùng một tư thế rất dễ hình thành các cục huyết khối, lâu ngày có thể tiến triển thành cục máu đông gây tắc mạch máu não dẫn đến tai biến hoặc tắc mạch vành dẫn đến nhồi máu cơ tim. Khi phải ngồi lâu trên đường (đi ô tô hoặc máy bay đường dài), ngồi làm việc lâu, thỉnh thoảng chúng ta nên rời khỏi chỗ ngồi, tập thể dục nhẹ nhàng, vươn vai, co duỗi chân tay để máu được lưu thông tốt.
• Tránh bị stress
Stress cũng là một trong các yếu tố dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Vì vậy, chúng ta nên tránh bị stress bằng cách thư giãn, tránh căng thẳng, suy nghĩ tích cực, buông bỏ bớt những điều phiền muộn, tham gia vào các hoạt động giải trí để tâm hồn được hạnh phúc.
• Để ý đến những dấu hiệu cảnh báo đột qụy, nhồi máu cơ tim dù chúng có thể xảy ra một cách mơ hồ nhưng có ý nghĩa rất lớn trong việc cấp cứu và điều trị.
Dấu hiệu bị đột quỵ:
- Đột ngột đau đầu, mặt bị tê cứng
- Đột ngột rối loạn phối hợp cử động: đi đứng mất thăng bằng, bị té ngã, cử động chân tay khó khăn: cầm nắm các vật dụng bị rơi.
- Méo miệng, nói lắp bắp nghe không rõ, khó nói, khó phát âm
- Nhìn mờ, không nhìn rõ hoặc không nhìn thấy gì.
Triệu chứng của bệnh đột quỵ và nhồi máu cơ tim
Dấu hiệu bị nhồi máu cơ tim:
- Hồi hộp, tức ngực, đánh trống ngực
- Đau thắt ngực
Người bệnh có thể đau với các mức độ khác nhau. Đau ít: thấy ngực trái như bị đè nặng, cảm giác nóng rát, hoặc đau nhiều: đau như bị dao đâm hoặc dây siết chặt. Cơn đau có thể lan lên cổ, vai trái, bụng hoặc cánh tay trái, hàm dưới. Thời gian đau có thể chỉ vài phút hoặc trên 20 phút.
- Nhịp tim nhanh, khó thở
- Chóng mặt, choáng váng, buồn nôn, nôn
- Vã mồ hôi lạnh.
Đột quỵ và nhồi máu cơ tim thường diễn ra rất nhanh và nguy cơ gây tử vong cao hoặc để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh. Vì vậy, việc phát hiện sớm các triệu chứng của hai căn bệnh nguy hiểm này có ý nghĩa vô cùng quan trọng giúp giảm những hậu quả đáng tiếc của bệnh. Quan trọng nhất là tuân theo các hướng dẫn phòng bệnh nêu trên để tránh nguy cơ bị tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim.
Trang chủ
