CÁCH PHÒNG BỆNH COVID – 19 HIỆU QUẢ NHẤT
Bệnh viêm phổi cấp do viruscorona chủng mới (nCoV), gọi tắt là COVID – 19 đang bùng phát dữ dội và lây lan một cách chóng mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới. Tính đến ngày 4 – 4 – 2020, bệnh đã xuất hiện ở 206 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trên toàn cầu đã có 1.133.973 người nhiễm bệnh, 60.408 người tử vong. Mỹ là nước có số người nhiễm bệnh lớn nhất thế giới (277.607 người), Italia là nước có số ca tử vong cao nhất toàn cầu (14.681 người).
Hình ảnh phổi bị tàn phá bởi Virus Corona (phần màu đỏ)
Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, nhiều nước đã ban bố tình trạng khẩn cấp và thực hiện các biện pháp phong tỏa, cách ly xã hội nhằm giảm bớt sự lây lan và kiểm soát dịch.
Ở nước ta, song song với việc cách ly người nhiễm bệnh, khoanh vùng dập dịch. Bộ Y Tế cũng khuyến cáo người dân tích cực thực hiện các khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế Giới về các biện pháp phòng bệnh. Trong đó nhấn mạnh: Rửa tay thường xuyên bằng nước sạch và xà phòng diệt khuẩn hoặc các dung dịch sát khuẩn tay nhanh là biện pháp đơn giản, hiệu quả trong phòng chống dịch.
WHO khuyên người dân rửa tay thường xuyên để phòng bệnh Covid - 19
Theo Kellie – Nhà Vi trùng học người Mỹ (Thuộc Trường Y – Đại học Pennsyvania): Rửa tay là cách đơn giản và hiệu quả nhất để hạn chế lây nhiễm bệnh Covid – 19. Rửa tay giúp bản thân tránh bị nhiễm bệnh và phòng ngừa lây nhiễm bệnh cho người khác. Chúng ta phải rửa tay thật kỹ, nhất là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi tiếp xúc/chăm sóc người bệnh.
Theo Bác sĩ Sallie Perman – một nhà nghiên cứu về các bệnh truyền nhiễm tại Trường Đại học Duke (bang Carolina – Mỹ): Rửa tay là việc làm quan trọng nhất làm gián đoạn sự lây lan của bệnh Covid – 19 và các bệnh nguy hiểm khác lây nhiễm qua đường hô hấp. Rửa tay góp phần kìm hãm các ổ dịch.
Theo Giáo sư Chidiebere Akusoli – Nhà nghiên cứu về các bệnh truyền nhiễm thuộc Đại học Y tế công cộng Havard: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và các chất sát khuẩn là thứ vũ khí siêu mạnh trong cuộc chiến chống lại bệnh Covid – 19 và các bệnh truyền nhiễm khác. Nhà khoa học này nhấn mạnh: Khi virus bám trên tay thì rửa tay là cách tốt nhất để loại bỏ hoặc tiêu diệt chúng. Phá vỡ chuỗi truyền bệnh qua bàn tay có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.
Tại sao rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn và các chất sát khuẩn khác được coi là biện pháp phòng bệnh đơn giản và hiệu quả nhất?
Để hiểu điều này, trước tiên chúng ta cần hiểu cấu tạo của virus:
Virus là một trong những sinh vật bé nhất trên thế giới (nhỏ hơn vi khuẩn nhiều lần). Virus không có cấu tạo tế bào hoàn chỉnh, chúng gồm có 2 thành phần chính: phần bên trong: lõi acid nucleic (còn gọi là vật chất di truyền), phần bên ngoài (lớp vỏ protein) để bảo vệ. Virus không có quá trình trao đổi chất và không tự sinh sản được, chính vì thế mà chúng phải sống dựa vào một loài khác (gọi là vật chủ): các loại gia súc, gia cầm và cả con người để phát triển.
Viruscorona chủng mới Sars – CoV – 2 (nCoV) gây bệnh viêm đường hô hấp cấp không phải là vật thể sống.
Virus SARS – CoV2 cấu tạo chỉ là một chuỗi phân tử RNA được bao bọc bởi một lớp màng lipid bên ngoài (còn gọi là vỏ mỡ). Trên lớp vỏ lipid của virus có các gai (S – protein) giúp virus bám vào tế bào vật chủ. Khi chúng ta rửa tay, dưới tác động của xà phòng và lực chà xát (mạnh) của bàn tay sẽ làm cho lớp màng lipid (lớp mỡ) bị vỡ ra khiến cho virus không hoạt động được nữa.
Cấu tạo của virus Corona
Tại sao rửa tay bằng xà phòng lại có thể phòng được bệnh Covid – 19?
Lý giải về điều này, các nhà Khoa học cho biết: SARS – CoV2 và các loại virus khác được bao phủ bởi một lớp Protein bên ngoài (có thể hiểu lớp này giống như “chiếc phong bì”). Lớp “phong bì” này giúp virus (mầm bệnh) vào các “tế bào mới”
Virus SARS – CoV2 cấu tạo gồm: các phân tử chất béo lipid, protein và RNA. Trong đó, các phân tử chất béo được coi là "mắt xích yếu nhất". Nó cũng chính là lớp vỏ bọc bảo vệ virus đồng thời hỗ trợ virus xâm nhập vào các tế bào cơ thể.
Khi rửa tay bằng xà phòng, do xà phòng cũng chứa các phân tử “lưỡng phần” (amphiphile) có cấu trúc giống như chất béo của virus, chúng sẽ “cạnh tranh” với phân tử lipid của virus và đẩy các virus này khỏi bàn tay.
Cơ chế tiêu diệt virus của xà phòng
Song song với việc “cạnh tranh” vị trí với các phân tử lipid, xà phòng còn có tác dụng “hòa tan” các liên kết phi hóa trị của virus – thứ được coi như “chất keo” giúp liên kết các thành phần: phân tử lipid, protein và RNA của virus. Nhờ đó mà phân tử xà phòng sẽ đẩy các virus bị bong tróc ra khỏi bề mặt da tay khiến cho cấu trúc của chúng bị sụp đổ và virus bị tiêu diệt.
Nếu không có nước và xà phòng có thể rửa tay bằng các dung dịch sát khuẩn tay nhanh có chứa cồn cao độ (trên 65 độ).
Cồn (như ethanol) được sử dụng từ lâu (năm 1888) để rửa tay giúp nhăn ngừa các loại vi khuẩn, virus gây bệnh. Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa các sản phẩm nước rửa tay dựa trên cồn là các chế phẩm chứa cồn (dạng lỏng, gel hoặc bọt) được bào chế để áp dụng cho tay nhằm mục đích vô hiệu hóa các vi sinh vật gây bệnh hoặc ngăn chặn sự phát triển của chúng. Các chế phẩm này có thể chứa một hoặc nhiều loại hóa chất gốc cồn và các loại hóa chất khác, cùng với một số loại tá dược và chất làm ẩm.
Các chất gốc cồn thường được sử dụng trong nước rửa ray khô là: ethanol, Isopropanol, n – propanol hoặc kết hợp cả 2 trong số các gốc này.
Cơ chế kháng khuẩn của cồn là làm biến tính và đông tụ protein của vi sinh vật. Qua đó, các tế bào của vi khuẩn, virus bị ly giải khiến cho quá trình trao đổi chất của chúng bị phá vỡ.
Viruscorona (nCoV) có một “điểm yếu chết người” là vỏ bọc nhân (E), có thể bị bất hoạt khi tiếp xúc với chất cồn. Cồn có khả năng phá vỡ lớp vỏ bọc nhân làm cho phần vật liệu di truyền của virus (RNA) bị phơi bày. Virus không còn được bảo vệ khiến chúng bị bất hoạt và không còn các thụ thể gai (S) để lây nhiễm tế bào.
Cồn phá vỡ quá trình trao đổi chất của virus
Cồn có khả năng tiêu diệt hiệu quả các loại virus nguy hiểm khác thuộc chủng corona như: virus SARS – CoV gây ra bệnh SARS (năm 2003) và virus MERS – CoV gây bệnh hội chứng hô hấp cấm tính vùng Trung Đông (năm 2015)
Một nghiên cứu khoa học đăng trên Tạp chí Journal of Infectious Diseases khẳng định rằng: các loại dung dịch rửa tay khô chứa cồn (ethanol và isopropanol) rất hiệu quả trong việc tiêu diệt các loại virus có màng bọc như: SARS, MERS, Ebola và virus Zika.
Phương pháp sát khuẩn tay bằng cồn có nhược điểm là: chúng tỏ ra kém hiệu quả trên những loại virus chỉ có một lớp vật liệu di truyền (RNA hoặc DNA) được bao bọc chặt chẽ bởi protein tạo thành một hạt đặc.
Cả 2 phương pháp: rửa tay bằng xà phòng và bằng nước rửa tay khô đều có tác dụng diệt khuẩn, phòng bệnh Covid – 19. Tuy nhiên, theo Giáo sư Pailli Thordarson (Đại học New South Wales – Australia) và các cộng sự: Biện pháp rửa tay bằng nước và xà phòng tốt hơn so với so với nước rửa tay khô và cồn y tế. Vì nếu rửa tay bằng cồn và nước rửa tay khô trong thời gian ngắn sẽ không làm sạch các loại virus, vi khuẩn gây bệnh như rửa tay bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây (thời gian tối thiểu cần thiết để loại bỏ hết các loại vi khuẩn).
Các biện pháp phòng bệnh Covid - 19
Song song với việc rửa tay, người dân nên thực hiện các biện pháp khác để nâng cao hiệu quả phòng bệnh như: tránh tụ tập đông người, đeo khẩu trang khi ra ngoài, dùng khăn che mũi, miệng khi ho, hắt xì hơi, hạn chế tiếp xúc với người lạ, tích cực tập thể dục, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng nâng cao thể trạng, khai báo y tế khi cần thiết. Trong trường hợp có các tiếp xúc với người nghi nhiễm bệnh hoặc có các triệu chứng của bệnh, không nên tự đi khám mà nên gọi điện đến đường dây nóng của Bộ Y Tế (số 1900 3228 hoặc 1900 9095) để được hướng dẫn một cách chi tiết.
Trang chủ
