Biến thể delta là gì? Chúng có đặc điểm gì?
Biến thể delta có nguy hiểm hơn các biến thể khác gây bệnh Covid – 19?
Hiện nay dịch Covid – 19 đang lây lan mạnh ở nước ta và nhiều quốc gia khác trên Thế giới khiến số lượng người nhiễm và số ca tử vong tăng nhanh. Sau gần 2 năm xuất hiện, đại dịch này đã khiến hơn 200 triệu người trên thế giới nhiễm bệnh (200.989.081) và hơn 4 triệu người chết (4.270.029)
Thời gian gần đây dịch Covid – 19 bùng phát mạnh gây ra làn sóng dịch mới ở khắp các châu lục. Nguyên nhân được cho là sự xuất hiện của các biến thể mới của virus Sars – CoV – 2, mà gần đây nhất là biến thể delta.
Kể từ khi bắt đầu xuất hiện ở Vũ Hán đến nay, virus Sars – CoV – 2 đã biến đổi không ngừng. Bắt đầu là chủng alpha (B.1.1.7), sau đó là biến thể beta (B.1.351), kappa và gamma (P.1), và biến thể delta (B.1.617.2).
Các loại biến chủng của virus Sars - CoV - 2
Vậy biến thể delta là gì và có nguồn gốc từ đâu?
Biến thể delta (tên khoa học là B.1.617.2) có nguồn gốc từ Ấn Độ (được phát hiện lần đầu tiên ở bang Maharashtra) vào tháng 10 năm 2020. Biến thể này được tìm thấy trong các ca bệnh ở Anh từ tháng 4 năm 2021, sau đó chúng lan rộng ra khắp các quốc gia và vùng lãnh thổ khác trên thế giới (trong đó có cả Việt Nam chúng ta).
Biến thể delta nguy hiểm như thế nào?
Hiện nay, đa số các nguồn tin từ báo chí đều cho rằng: biến thể delta có khả năng lây lan mạnh và nguy hiểm hơn các biến thể khác. Một số chuyên gia cũng nhận định như thế. Thậm trí có người còn cho rằng: biến thể delta có khả năng lây lan mạnh đến mức chỉ cần đi ngang qua người bị nhiễm Covid – 19 do biến thể delta cũng có thể bị lây bệnh.
Vậy thực hư của vấn đề này như thế nào? Chúng ta cùng phân tích các thống kê để đưa ra kết luận.
Do chủng delta xuất hiện nhiều ở Anh (chiếm 95% tổng số ca nhiễm) nên quốc gia này có nhiều nghiên cứu và số liệu quý báu về biến thể này. Chúng ta hãy tham khảo các dữ liệu của Cục y tế dự phòng Anh (Public Health England, viết tắt là PHE) – nơi được các Nhà khoa học xem là “thư viện”, nguồn tham khảo chính trên thế giới về biến thể delta.
1. Biến thể delta có lây lan mạnh hơn các biến thể khác?
Câu trả lời là: có
Một số nguồn tin cho rằng: biến thể delta có khả năng lây lan mạnh hơn biến thể alpha (biến thể gốc gây bệnh Covid – 19) 2 lần. Tỉ lệ này là không chính xác. Thống kê từ PHE cho thấy:
- Trung bình cứ 100 người tiếp xúc với 1 người nhiễm biến thể delta thì có 12 người bị nhiễm bệnh.
- Trung bình cứ 100 người tiếp xúc với 1 người nhiễm biến thể alpha thì có 08 người bị nhiễm bệnh.
Như vậy sự chênh lệch về mức độ lây nhiễm giữa hai biến chủng này là: 12 – 8 = 4%.
Nếu tính theo tỉ số nguy cơ lây nhiễm giữa hai biến thể thì mức chênh lệch là: 12: 8 = 1,5. Tức là xác suất lây nhiễm của biến thể delta cao hơn biến thể alpha 1,5 lần.
Mức độ lây nhiễm của biến thể alpha và delta
Các chuyên gia của Australia cho biết: Dựa theo chỉ số lây nhiễm (Reproduction Ratio R0) thì biến thể delta có chỉ số R0 là 5 – 6, đây là một chỉ số khá cao. Các biến thể khác của virus Sars – CoV – 2 chỉ có hệ số R0 từ 2 – 3.
Cứ mỗi người bị nhiễm biến thể delta thì có thể làm lây lan bệnh cho 5 – 6 người khác. Biến thể delta chiếm đa số các ca nhiễm mới tại Anh (90%). Biến thể này làm tăng nguy cơ lây nhiễm cao hơn 64% so với các biến thể khác (nhất là ở môi trường trong nhà).
2. Biến thể delta nguy hiểm hơn các biến thể khác?
Nhiều nguồn tin: báo chí, truyền hình thậm chí một số chuyên gia cũng cho rằng: biến thể delta nguy hiểm (gây ra nhiều ca tử vong) hơn các biến thể khác. Đây là một đánh giá hết sức cảm tính, có thể do biến thể delta khiến tỉ lệ người mắc bệnh tăng lên, kéo theo số người nhập viện tăng theo nên khiến chúng ta lầm tưởng rằng chủng virus này nguy hiểm hơn các chủng trước đây. Số liệu thống kê lại cho thấy điều ngược lại.
• Về xác suất phải nhập viện điều trị
Theo số liệu từ PHE
Trong số 7723 người nhiễm biến thể delta thì có 134 người nhập viện, ứng với tỉ lệ 1,74%.
Trong số 9996 người nhiễm biến thể alpha thì có 223 người nhập viện, ứng với tỉ lệ 2.23%.
Như vậy, có thể thấy biến thể delta có tỉ lệ nhập viện thấp hơn biến thể alpha: 1,74 – 2,23 = - 0,49%.
Tỉ lệ tử nhập viện của biến thể alpha và delta
Ở Scotland cũng có một nghiên cứu (nhỏ hơn của PHE) được đăng trên Lancet (tạp chí uy tín về Y khoa) cho thấy: tỉ lệ người nhập viện do biến thể delta là 1,7%, và tỉ lệ này ở nhóm biến thể alpha là 2,2%
Từ các số liệu trên có thể thấy: những người nhiễm biến thể delta có nguy cơ nhập viện thấp hơn biến thể alpha nhưng nếu phải nhập viện thì họ sẽ nhập sớm hơn.
• Về nguy cơ tử vong
Vẫn theo thống kê của PHE cho thấy: sau 28 ngày theo dõi thì tỉ lệ tử vong ở nhóm bệnh nhân nhiễm biến thể alpha là 2%, tỉ lệ này ở nhóm nhiễm biến thể delta là 0,3%.
Theo Tổ chức này: Tỉ lệ số bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu của nhóm biến thể delta là 0,8%. Con số này ở nhóm biến thể alpha là 1,9%
Như vậy, biến thể delta gây tử vong ít hơn biến thể alpha 1,7% (0.3% so với 2%). Tỉ lệ bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu cũng thấp hơn 1,1% (0,8% so với 1,9%).
Tỉ lệ tử vong của biến thể alpha và delta
Qua số liệu thống kê về tỉ lệ tử vong và nhập viện cấp cứu có thể thấy biến thể alpha nguy hiểm hơn biến thể delta. Vì biến thể alpha có tỉ lệ tử vong cao hơn biến thể delta, đây là yếu tố quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định nhất đến việc đánh giá mức độ nguy hiểm của một biến thể virus. Nếu chủng virus có tốc độ lây lan cao hoặc nhiều hơn nhưng ít gây tử vong hơn thì vẫn được coi là nguy hiểm thấp hơn.
Các loại vắc xin phòng Covid – 19 hiện nay có bị mất hiệu quả với biến thể delta?
Câu trả lời là không. Các loại vắc xin phổ biến hiện nay như: Pfizer & BioNTech, AstraZeneca vẫn có hiệu quả đối với biến thể delta.
Theo một nghiên cứu: Khi tiêm đủ 2 liều vắc xin Pfizer thì có hiệu quả bảo vệ là 96%. Còn nếu tiêm đủ 2 liều vắc xin AstraZeneca thì có hiệu quả bảo vệ là 92% đối với biến thể delta. Nếu chỉ tiêm 1 mũi vắc xin thì hiệu quả chỉ đạt khoảng 33%. Vì vậy, người dân cần tiêm đủ 2 mũi vắc xin theo khuyến cáo để được bảo vệ tối đa.
(Hiệu quả của vắc xin là khả năng giảm số ca nhập viện).
Số liệu nghiên cứu của Anh cho thấy: Trong vòng 4 tháng (từ tháng 2/2021 đến tháng 6/2021) có khoảng 92.000 người bị nhiễm biến thể delta. 90% trong số đó là dưới 50 tuổi (khoảng 83.000 người). Trong số 83.000 người dưới 50 tuổi bị nhiễm bệnh này, có đến 65% số trường hợp chưa được tiêm vắc xin. Con số này cho thấy: đa số những trường hợp mắc bệnh là những người chưa được tiêm vắc xin. Từ đó có thể thấy: vắc xin có tác dụng giảm số ca nhiễm chủng delta.
Tiêm vắc xin và thực hiện nguyên tắc 5K là cách phòng bệnh hữu hiệu
Các triệu chứng gây bệnh Covid - 19 trên biến thể delta có già khác so với biến thể alpha?
Theo công trình nghiên cứu của Giáo sư Spector, triệu chứng điển hình ở những người nhiễm biến thể delta là “nhức đầu”. Một số triệu chứng khác như: sổ mũi, đau cổ họng, cảm lạnh, sốt (đối với những trường hợp chưa tiêm phòng vắc xin).
Các triệu chứng trên rất khác so với triệu chứng của biến thể alpha: sốt, ho, tức ngực, mệt mỏi, mất vị giác …
Hiện nay, có rất nhiều thông tin lẫn lộn về biến thể delta, một số thông tin đưa ra không có nguồn gốc khoa học và không được kiểm chứng gây hoang mang cho người đọc. Đúng là biến thể delta khiến bệnh lây lan nhanh và mạnh hơn so với các chủng khác. Nhưng chúng không lây lan theo kiểu tin đồn thất thiệt như: đi ngang qua người mắc bệnh Covid – 19 cũng bị lây.
Để có cái nhìn đúng đắn về vấn đề trên, chúng ta nên tham khảo dữ liệu từ các nghiên cứu và thống kê trên thế giới về biến thể này chứ không nên chỉ đơn thuần nghe ý kiến của các chuyên gia bất kể họ là ai và họ đến từ đâu. Cần phân biệt giữa ý kiến cá nhân với nghiên cứu khoa học. Những phát biểu mang tính khẳng định (kiểu như chúng tôi biết chắc chắn rằng … vì chúng tôi là chuyên gia) mà không kèm theo số liệu thì chỉ nên coi là ý kiến cá nhân. Trong y học thực chứng, ý kiến cá nhân có giá trị rất thấp (thấp nhất).
Cũng giống như các chủng trước đây, biến thể delta lây lan qua tiếp xúc gần với người bị nhiễm bởi các giọt bắn khi ho hay hắt hơi. Cách phòng bệnh tốt nhất là tiêm vắc xin và thực hiện theo các khuyến cáo phòng dịch của Bộ Y Tế.
Trang chủ
