Bệnh viêm xoang là gì? Nguyên nhân gây ra bệnh viêm xoang?
Bệnh viêm xoang có chữa khỏi hoàn toàn được không?
Viêm xoang là một bệnh lý rất phổ biến ở nước ta, thuộc chuyên khoa tai mũi họng. Theo Bác sĩ Lê Tuấn Anh, Trưởng khoa Mũi Xoang – Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương: có khoảng 15% dân số mắc bệnh viêm xoang, đây cũng là một trong 10 chẩn đoán thường gặp nhất tại phòng khám.
Cũng theo chuyên gia này, bệnh viêm xoang không chỉ gây đau nhức, khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe, công việc và sinh hoạt của bệnh nhân mà còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
Viêm mũi xoang
Bệnh viêm xoang là gì?
Xoang là gì?
Xoang là những hốc rỗng (chứa đầy không khí) nằm ở sau trán, mũi, hai bên gò má và xung mắt. Chức năng của xoang là sản xuất chất nhầy cho đường hô hấp, lưu thông không khí và tạo ra giọng nói (phát ra âm thanh) đặc trưng của từng người.
Bệnh viêm xoang là gì?
Viêm xoang hay còn có tên gọi khác viêm mũi xoang là tình trạng lớp liêm mạc lót trong xoang bị viêm. Viêm xoang là bệnh viêm niêm mạc mũi và viêm xoang cạnh mũi. Khi mắc viêm xoang, lớp niêm mạc trong xoang bị phụ nề, ứ đọng dịch và các chất nhầy, mủ ở xoang dẫn đến hiện tượng tắc nghẽn các lỗ thông từ xoang ra hốc mũi. Điều này ảnh hưởng đến việc hít thở không khí ở mũi (người bệnh bị nghẹt mũi, khó thở). Việc dịch nhầy bị tắc nghẽn và ứ đọng ở các xoang sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn phát triển dẫn đến hiện tượng nhiễm trùng xoang.
Bệnh viêm xoang
Có mấy loại viêm xoang?
• Dựa vào thời gian bị bệnh người ta chia viêm xoang thành hai loại là viêm xoang cấp tính và viêm xoang mạn tính
- Viêm xoang cấp tính
Viêm xoang được gọi là cấp tính nếu bệnh được khỏi hoàn toàn trong thời gian dưới 30 ngày. Viêm xoang cấp tính có thể do vi khuẩn hoặc virus trong đó thường nguyên nhân do virus nhiều hơn
- Viêm xoang mạn tính
Viêm xoang được coi là mạn tính nếu diễn ra trong hơn 3 tháng. Đến nay, nguyên nhân gây viêm xoang mạn tính vẫn chưa được xác định chính xác nhưng bệnh có liên quan đến các yếu tố gây viêm mạn tính như: dị ứng, polyp mũi, ô nhiễm không khí (bụi, khói thuốc lá …)
Ngoài ra còn có viêm xoang bán cấp (kéo dài từ 1 – 3 tháng) hoặc tái phát từ 4 đợt viêm xoang cấp tính trở lên mỗi năm.
Viêm xoang cấp tính và viêm xoang mạn tính
• Dựa vào vị trí của xoang bị viêm, người ta chia viêm xoang thành các loại sau:
- Viêm xoang trán
Hai xoang trán nằm ở vùng trán ngay phía trên lông mày có chức năng tạo ra chất nhầy để bảo vệ mũi. Bệnh viêm xoang trán xảy ra khi cặp xoang này bị tắc nghẽn do các tác nhân gây bệnh làm cản trở việc lưu thông chất nhầy, tạo điều kiện thuận lợi cho mầm bệnh phát triển bên trong xoang. Khi bị viêm xoang trán, cơ chế bảo vệ mũi bị ảnh hưởng do thiếu chất nhày để làm ẩm và sưởi ấm không khí bên trong mũi.
Khi bị viêm xoang trán, bệnh nhân thường có triệu chứng: đau đầu, đau nhức mũi, tắc mũi, chảy mũi, hơi thở có mùi hôi, sốt nhẹ, giảm hoặc mất khứu giác.
- Viêm xoang hàm
Xoang hàm là các xoang nằm ở hốc mắt và hai bên gò má. Viêm xoang hàm là tình trạng lớp niêm mạc bao phủ những xoang này bị nhiễm trùng, sưng tấy, mưng mủ khiến người bệnh bị đau nhức dữ dội.
Viêm xoang hàm là loại hay gặp nhất trong bệnh viêm xoang.
Các triệu chứng chính của viêm xoang hàm: đau nhức các hốc xoang hàm lan xuống má, cơn đau còn lan lên cả hốc mắt và thái dương, cảm giác như khi đau răng khiến bệnh nhân khó chịu, mệt mỏi; đau đầu dữ dội; chảy nước mũi, nghẹt mũi, khan tiếng, mất khứu giác, ngứa cổ, đau rát họng, lợm giọng, ho khan, ho dai dẳng.
- Viêm xoang sàng
Xoang sàng nằm ở hai bên hốc mũi, giữa hai bên mắt và dưới trán, xoang sàng gồm bốn xoang rỗng thông với nhau. Viêm xoang sàng xảy ra khi lớp niêm mạc ở xoang này hoặc các xoang lân cận bị viêm nhiễm dẫn đến tổn thương do ứ đọng dịch nhầy làm tăng áp lực cho xoang. Viêm xoang sàng phổ biến thứ hai sau viêm xoang hàm. Viêm xoang sàng gồm viêm xoang sàng trước, viêm xoang sàng sau và viêm xoang sàng hai bên. Viêm xoang sàng có thể là cấp tính hoặc mạn tính.
Các triệu chứng chính của viêm xoang sàng: đau nhức ở vùng đầu, cảm giác bị nặng tai, hơi thở nặng mùi, có đờm ở cổ họng, khó chịu ở mũi (hắt hơi, sổ mũi liên tục, ngứa mũi, đau nhức mũi …), giảm thị lực.
- Viêm xoang bướm
Xoang bướm thuộc nhóm xoang sàng sau, nằm ở nền xương sọ giữa xương cánh bướm hai bên mũi, gần tuyến yên. Do nằm sâu trong đầu nên để chẩn đoán viêm xoang bướm cần phải áp dụng phương pháp nội soi hoặc chụp CT. Xoang bướm có mối liên hệ mật thiết với hệ thần kinh trung ương, vì vậy nếu bệnh không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như: biến dạng vách ngăn mũi, bào mòn xương, suy giảm thị lực hoặc mù lòa, trường hợp nặng có thể nguy hiểm đến tính mạng.
- Viêm đa xoang
Là tình trạng hai hay nhiều xoang đồng thời bị viêm. Viêm đa xoang thường xảy ra do một xoang bị viêm rồi lây sang các xoang khác. Có nhiều nguyên nhân gây viêm đa xoang: nhiễm trùng (do vi khuẩn, virus), dị ứng, phản ứng viêm. Khi bị viêm đa xoang, người bệnh sẽ có các triệu chứng: đau đầu, tắc nghẹt mũi, chảy nước mũi.
Các loại viêm xoang
Nguyên nhân gây ra bệnh viêm xoang?
Có nhiều nguyên nhân gây viêm xoang, trong đó các nguyên nhân chính là: vệ sinh mũi họng kém; môi trường sống (khói bụi, ô nhiễm không khí); các dị tật ở mũi họng (vẹo vách ngăn mũi, polyp mũi)
• Nhiễm khuẩn ở mũi, họng
- Virus
Đây là tác nhân chính gây viêm xoang, phần lớn các trường hợp viêm xoang là do virus. Các loại virus thường gây viêm xoang cấp tính, bắt đầu bằng một đợt cảm lạnh thông thường. Khi bị cảm lạnh, lớp màng nhầy trong khoang mũi bị sưng lên gây bít tắc các lỗ thông của xoang. Điều này cản trở sự thông khí bên trong xoang, không khí không lưu thông được sẽ hấp thụ vào máu dẫn đến áp suất trong xoang giảm khiến người bệnh bị đau.
Một số loại virus gây viêm xoang: virus cúm, adenovirus
Viêm xoang do virus thường ít gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và không kéo dài như viêm xoang do vi khuẩn. Các thuốc đều không có tác dụng và tình trạng bệnh thường được cải thiện sau khoảng 1 tuần.
- Vi khuẩn
Hai loại vi khuẩn thường gây viêm xoang cấp là phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) và Haemophilus influenzae. Đây là những vi khuẩn hay trú ngụ trong các khoang mũi họng. Khi cơ thể gặp vấn đề về sức khỏe: sức đề kháng giảm, vệ sinh không tốt, các vi khuẩn này sẽ phát triển và gây bệnh. Nếu bị cảm lạnh sau 10 – 15 ngày không đỡ thì rất dễ dẫn đến viêm xoang. Tuy nhiên, có thể phòng ngừa viêm xoang do vi khuẩn bằng cách tiêm vắc xin.
• Ô nhiễm không khí
Hiện nay ô nhiễm không khí được coi là một trong những nguyên nhân chính của bệnh viêm xoang. Nhiều người mắc bệnh do công việc tiếp xúc nhiều với khói bụi: thợ mộc, thợ cơ khí, thợ xây, lao công quét đường… Những người sống trong môi trường không khí ô nhiễm, hít phải khói xăng của các phương tiện giao thông do không đeo khẩu trang khi đi ngoài đường hoặc cả những người sống trong môi trường điều hòa nhiều cũng có nguy cơ cao bị bệnh.
• Dị ứng
Dị ứng cũng là nguyên nhân phổ biến của bệnh viêm xoang. Một số tác nhân dị ứng có thể dẫn đến viêm xoang:
- Bụi mịn (trong nhà hoặc ngoài trời)
- Phấn hoa
- Thời tiết thay đổi
- Lông hoặc phân của một số loại động vật
- Dị ứng với các loại hóa mỹ phẩm: dầu gội đầu, xà bông
- Một số loại nấm mốc.
Các nghiên cứu cho thấy những người viêm xoang do dị ứng thường có triệu chứng nặng hơn so với nguyên nhân khác. Vì vậy những người có cơ địa dị ứng cần tránh xa các yếu tố này.
Các nguyên nhân gây ra bệnh viêm xoang
• Các dị tật ở mũi
- Polyp
Polyp mũi bản chất là những khối u lành tính được hình thành từ lớp niêm mạc mũi và xoang trong các hốc mũi. Sự xuất hiện của các polyp mũi khiến các hốc xoang bị tắc nghẽn, cản trở dịch mũi chảy ra gây nên hiện tượng nhiễm trùng xoang. Ngoài ra, các polyp mũi còn làm giảm độ nhạy của khứu giác, hạn chế sự dẫn lưu không khí, gây đau đầu.
- Lệch vách ngăn mũi
Trong số các bệnh nhân đến khám viêm mũi, viêm xoang thì có đến một nửa số trường hợp bị vẹo vách ngăn mũi. Thống kê cũng cho thấy, có tới 80% số người bị vẹo vách ngăn mũi nhưng không hề biết, chỉ đến khi đi khám do bị nghẹt mũi, khó thở mới phát hiện ra.
Khi bị vẹo vách ngăn mũi có thể dẫn đến các triệu chứng: nghẹt mũi, khó thở, chảy máu mũi, tắc lỗ mũi, đau đầu, dần tiến triển thành viêm mũi xoang.
• Một số hoạt động, thói quen
- Bơi, lặn
Nếu đi bơi, lặn thường xuyên cũng có nguy cơ bị viêm xoang do nước bể bơi bị ô nhiễm, chứa các loại vi khuẩn gây bệnh cho đường hô hấp. Để khử khuẩn nước bể bơi, người ta dùng clo – một loại hóa chất có tính sát khuẩn mạnh. Tuy nhiên, clo rất dễ gây kích ứng niêm mạc mũi (ngứa mũi, cay mũi, hắt hơi, đau rát, chảy nước mũi). Khi niêm mạc mũi bị kích thích sẽ dẫn đến viêm mũi dị ứng, sau đó là viêm xoang.
- Đi máy bay thường xuyên
Khi máy bay cất cánh, càng lên cao không khí càng loãng, áp suất giảm khiến áp lực của hộp sọ tăng lên. Lúc này, không khí trong các xoang sẽ thải ra lỗ xoang. Ngược lại, khi máy bay hạ cánh, áp suất không khí tăng lên khiến cho niêm mạc lỗ xoang bị sưng tấy dẫn đến tắc nghẽn lỗ xoang gây ra triệu chứng đau nhức, ù tai.
- Hút thuốc lá
Hút thuốc cũng là yếu tố phổ biến gây viêm xoang. Các nhà khoa học kết luận rằng việc hút thuốc lá ảnh hưởng đến quá trình loại bỏ các chất nhầy ở đường hô hấp, kích thích các xoang mũi dẫn tới hiện tượng sưng và viêm do các sợi lông mao trong mũi khi tiếp xúc với khói thuốc lá sẽ bị tê liệt, các chất nhầy tích tụ trong xoang.
Bệnh viêm xoang có chữa khỏi hoàn toàn được không?
Nhiều người cho rằng khi bị viêm xoang sẽ phải sống chung với căn bệnh này suốt đời. Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, bệnh viêm xoang có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng.
Trang chủ
