Cách bổ sung canxi để tăng chiều cao cho trẻ
Hiện nay, có nhiều đối tượng cần bổ sung canxi: trẻ em, phụ nữ có thai và cho con bú, người cao tuổi … đặc biệt là đối với những trẻ bị còi xương, chậm lớn, là nỗi lo của nhiều phụ huynh. Vì vậy, các bậc cha mẹ thường tìm mọi cách để bổ sung canxi cho con em mình. Tuy nhiên có rất ít người biết về việc bổ sung canxi đúng cách giúp trẻ tăng chiều cao. Ở nước ta, việc bố mẹ tự ý sử dụng các sản phẩm bổ sung canxi cho trẻ mà không tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng đã trở nên khá phổ biến. Họ quan niệm rằng muốn trẻ cao lớn hơn thì cần phải bổ sung canxi. Quan niệm này không sai, nhưng chưa đủ. Vậy cần lưu ý gì khi bổ sung canxi cho trẻ?
Bổ sung canxi đúng cách giúp tăng chiều cao cho trẻ
Canxi là một nguyên tố rất cần thiết cho sự phát triển của xương, răng. Ngoài ra, chất này còn giữ nhiều vai trò quan trọng khác như: dẫn truyền thần kinh (trẻ em bị thiếu canxi thường khóc đêm, ngủ không yên giấc, hay giật mình, quấy khóc, dễ cáu gắt, mất tập trung). Canxi cần thiết cho hoạt động của tim (thiếu canxi, tim sẽ co bóp yếu, người mệt mỏi, hay ra mồ hôi), canxi giữ vai trò đối với hoạt động của cơ bắp (sự co giãn các cơ). Ngoài ra, nguyên tố này còn đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của hệ miễn dịch: phát hiện sớm các nhân tố gây bệnh sau đó báo hiệu cho các tế bào bạch cầu biết để bao vây và tiêu diệt chúng.
Nhiều người nghĩ rằng nếu thiếu canxi thì chỉ cần bổ sung canxi là đủ. Thực tế, không phải như vậy. Việc bổ sung canxi chỉ thực sự hiệu quả khi đi kèm với hai nhân tố khác là vitamin D3 và vitamin K2.
Việc bổ sung canxi chỉ thực sự có hiệu quả khi uống kèm vitamin D3 và vitamin K2
Nếu ví cơ thể như một “tam giác tăng trưởng” thì canxi chính là một cạnh, hai cạnh còn lại là vitamin D3 và vitamin K2. Chỉ khi có đủ ba yếu tố trên thì mới tạo thành một "tam giác hoàn chỉnh".
Vậy tại sao khi bổ sung canxi lại cần phải uống kèm vitamin D3 và vitamin K2?
Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần phải hiểu vitamin D3 và vitamin K2 là gì và chúng có vai trò gì trong cơ thể?
• Vitamin D3
Vitamin D3 có tên gọi khác là cholecalciferol hay “vitamin mặt trời”, đây là một loại vitamin rất quan trọng đối với hoạt động của xương khớp. Chất này giúp tăng cường quá trình hấp thu canxi và phosphor từ ruột non vào máu. Nếu cơ thể bị thiếu vitamin D3 thì nồng độ canxi trong máu bị giảm do lượng canxi ở ruột không được hấp thụ vào máu, khi đó cơ thể sẽ phản ứng với tình trạng này bằng cách lấy canxi từ xương vào máu để đảm bảo cho các hoạt động thể chất khác. Hậu quả là xương bị mất canxi dẫn đến loãng xương, xốp xương, giòn xương, xương trở nên yếu ớt, dễ gãy.
Vai trò của vitamin D3 đối với sự hấp thu canxi trong cơ thể
Ngoài tác dụng làm tăng hấp thu canxi cho cơ thể, vitamin D3 còn có vai trò điều hòa nồng độ canxi trong máu. Nếu thiếu vitamin D3, ruột sẽ không hấp thu đủ canxi và phosphor, từ đó dẫn đến sự kìm hãm phát triển chiều cao.
Nếu thiếu vitamin D3, cơ thể sẽ chỉ nhận được 10 – 15% lượng canxi cung cấp qua đường ăn uống, lượng canxi còn lại (85 – 90%) sẽ bị đào thải ra ngoài. Vì vậy, có thể nói rằng việc bổ sung canxi sẽ trở nên vô nghĩa nếu thiếu vitamin D.
Giáo sư Wiwi Mardiah và các cộng sự thuộc Đại học Padjadjaran (Indonesia) sau khi tổng hợp 15 công trình nghiên cứu trên khoảng 6.500 người đã đưa ra kết luận: Vitamin D giữ vai trò quan trọng quá trình phát triển của xương và răng, qua đó giúp trẻ tăng chiều cao.
Một nghiên cứu khác của Tiến sĩ Ganmaa đến từ Đại học Havard (Mỹ) thực hiện trên đối tượng là trẻ trong nhóm 12 – 15 tuổi cho thấy: những trẻ được bổ sung vitamin D3 với liều 800 IU/ngày trong thời gian 6 tháng thì tăng chiều cao tốt hơn so với nhóm không được bổ sung loại vitamin này gần 1 cm (cao hơn 2 cm/năm), chưa tính mức tăng trưởng trung bình theo độ tuổi.
• Vitamin K2
Việc bổ sung canxi, ngoài uống kèm với vitamin D3, còn cần thêm một hoạt chất quan trọng khác không thể thiếu là vitamin K2 – yếu tố giúp đưa canxi từ máu đến đúng vị trí mà xương cần.
Vitamin K2 (hay còn có tên gọi khác là Menaquinone) được tìm ra vào năm 1929 bởi Weston Price – một nha sĩ người Đức. Vitamin K2 gồm nhiều nhóm khác nhau, trong đó phổ biến và quan trọng nhất là MK – 4 và MK – 7.
Canxi khi vào cơ thể sẽ có nhiều đường đi khác nhau nên cần một “người dẫn đường” để đưa canxi đến nơi bị thiếu. Vitamin K2 được coi như “người lái xe tận tâm” đưa canxi từ máu đến xương thông qua cơ chế hoạt hóa Osteocalcin – một loại protein giúp điều hòa nồng độ canxi trong cơ thể. Vitamin K2 kích hoạt Osteocalcin, chuyển trạng thái của protein này từ dạng bất hoạt sang dạng hoạt động, giúp đưa canxi đến đúng điểm đích là xương, qua đó làm tăng mật độ xương, giúp xương chắc khỏe. Một tác dụng khác của vitamin K2 là tăng quá trình sản xuất collagen cho xương, nuôi dưỡng sụn khớp, giúp lớp sụn ở các đầu đốt xương phát triển nhanh hơn, qua đó xương dài nhanh hơn khiến trẻ cao hơn.
Vitamin K2 ảnh hưởng đến quá trình hấp thu canxi của xương
Một cơ chế khác giúp tăng chiều cao cho trẻ của vitamin K2 (dạng MK7) là ức chế các tế bào hủy xương và kích thích các tế bào tạo xương, nhờ đó mà xương phát triển nhanh hơn.
Theo công trình nghiên cứu của Tiến sĩ Van Summeren được công bố trên Tạp chí Dinh Dưỡng của Anh cho thấy, trẻ em được bổ sung canxi kết hợp với vitamin K2 (MK7) sẽ có bộ xương chắc khỏe và phát triển chiều cao tốt do Osteocalcin được hoạt hóa mạnh.
Theo Tiến sĩ Krishna Swaroop Achanta (Thành viên Hội đồng Bác sĩ Đa quốc gia – iCliniq), Hoa Kỳ, vitamin K2 còn có vai trò giúp canxi lắng đọng ở xương, răng, bảo vệ các sụn khớp tránh khỏi tình trạng vôi hóa sớm, phòng ngừa tình trạng còi xương, thấp bé, chậm phát triển chiều cao của trẻ.
Khi bổ sung canxi, nếu thiếu vitamin K2 thì uống bao nhiêu cũng sẽ vô ích. Thêm vào đó, việc thiếu loại vitamin này khiến cho lượng canxi lơ lửng trong máu (do không gắn được vào xương) sẽ bám vào thành mạch máu gây xơ vữa động mạch, lâu ngày có thể dẫn đến nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Mặt khác, nếu cơ thể bị dư thừa canxi trong máu, chúng không được đào thải hết qua thận sẽ bị lắng đọng lại gây ra bệnh sỏi thận.
• Canxi
Canxi là thành phần chính cấu tạo nên xương, các nghiên cứu cho thấy 99% lượng canxi trong cơ thể tập trung ở xương. Trẻ em nếu được bổ sung canxi đầy đủ sẽ có hệ xương chắc khỏe, các xương dẻo dai và nhanh dài, từ đó làm tăng chiều cao của trẻ.
Hiện nay có 2 nguồn bổ sung canxi khác nhau: từ thực phẩm và thuốc
+ Canxi từ thực phẩm:
Các loại sữa (sữa mẹ, sữa bột, sữa dạng lỏng, sữa chua), phô mai, một số loại hải sản: tôm, cua, cá. Việc bổ sung canxi từ thực phẩm có ưu điểm lớn nhất là an toàn cho trẻ, ít tác dụng phụ, không gây mất cân bằng nồng độ canxi trong cơ thể. Các bác sĩ cũng nhấn mạnh thực phẩm là cách bổ sung canxi tốt nhất trừ khi trẻ không ăn đủ mới phải dùng đến thuốc bổ sung canxi. Chế độ ăn và dinh dưỡng là nhân tố cốt lõi đóng vai trò cải thiện chiều cao của trẻ. Một chế độ ăn cân bằng, giàu các khoáng chất: canxi, magie, phosphor, i ốt sẽ quyết định sự phát triển chiều cao ở các bé.
Một số loại thực phẩm có chứa nhiều canxi
Để có chế độ dinh dưỡng đảm bảo cho sự tăng trưởng chiều cao của trẻ, nên cho trẻ ăn các các loại thực phẩm sau để đảm bảo lượng canxi, protein, acid amin và carbonhydrat: sữa và các sản phẩm từ sữa: sữa chua, phomai, thịt bò, tôm, cua, cá, lòng đỏ trứng, khoai tây, đậu, các loại rau xanh, hoa quả (chuối, táo), một số loại hạt (hạnh nhân, đậu phộng).
+ Canxi từ các chế phẩm thuốc, thực phẩm chức năng.
Nguồn canxi từ những sản phẩm này thường ở dạng muối, rất đa dạng với nồng độ canxi nguyên tố khác nhau, khi uống vào cơ thể sẽ hấp thụ canxi nguyên tố để hình thành nên xương. Nếu bổ sung không đúng cách sẽ dẫn đến hiện tượng khó hấp thu hoặc canxi tồn tại trong máu gây hại cho sức khỏe. Mặt khác, nếu bổ sung canxi không đúng thời điểm cơ thể cần cung cấp thì dễ dẫn đến tình trạng dư thừa canxi, làm tăng thêm gánh nặng cho thận trong việc đào thải chúng ra ngoài, nhất là ở những bé dưới 2 tuổi.
Việc bổ sung canxi là cần thiết, tuy nhiên nếu bổ sung không đúng cách có thể gây hại cho bé. Nếu cho trẻ uống quá nhiều canxi thì lượng canxi trong cơ thể bị dư thừa sẽ làm cho xương bị cốt hóa sớm (ngừng phát triển, không dài ra được nữa). Khi đó, trẻ sẽ không thể phát triển thêm được (không đạt được chiều cao tối ưu ở tuổi trưởng thành).
Nếu bổ sung canxi liều cao và kéo dài có thể gây ra tình trạng tăng nồng độ canxi trong máu. Điều này có thể khiến trẻ gặp một số vấn đề như: chán ăn, mệt mỏi, trầm cảm, tiêu chảy, táo bón, buồn nôn, nôn; một số trường hợp nặng có thể gây rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp. Việc thừa canxi còn khiến cho việc hấp thu các dưỡng chất khác (như sắt, kẽm) bị cản trở khiến trẻ bị ốm yếu, còi cọc và chậm lớn hơn.
Bổ sung canxi không đúng cách có thể dẫn đến thừa canxi
Việc bổ sung canxi cần theo sự tham vấn của bác sĩ, dược sĩ hoặc người có chuyên môn. Chỉ bổ sung canxi dựa trên kết quả xét nghiệm nồng độ canxi trong máu hoặc dựa trên các dấu hiệu nhận biết trẻ bị thiếu canxi: rụng tóc vành khăn sau gáy, trằn trọc, khó ngủ, ngủ không yên giấc, trẻ nhỏ hay quấy khóc, ra nhiều mồ hôi khi ngủ, chậm mọc răng, chậm phát triển vận động (chậm biết bò, biết đi). Quan sát xương ở những trẻ này sẽ thấy có những biến dạng như: đầu bẹp, trán dô, chân đi vòng kiềng, chậm tăng chiều cao. Ở những trẻ lớn hơn thì có triệu chứng: đau dọc các xương dài nhất là vào ban đêm sẽ thấy đau nhiều hơn, khi bóp chân thấy đỡ đau hẳn; trẻ thấy trằn trọc, ra nhiều mồ hôi, đau bụng không rõ lí do, khó đi vào giấc ngủ.
Các chuyên gia cũng đưa ra một số lưu ý khi bổ sung canxi cho trẻ:
- Nên bổ sung canxi cho bé từ các nguồn thực phẩm bên ngoài qua chế độ ăn hàng ngày.
- Chỉ bổ sung canxi từ các chế phẩm là thuốc hoặc thực phẩm chức năng khi chế độ ăn không cung cấp đủ nhu cầu canxi của trẻ hoặc khi trẻ có dấu hiệu bị thiếu canxi.
- Nếu bổ sung canxi thì cần kết hợp với vitamin D3, vitamin K2 và các loại dưỡng chất khác: kẽm, DHA.
- Nên chọn các loại canxi hữu cơ để cơ thể dễ hấp thu hơn.
- Tốt nhất nên uống canxi vào buổi sáng, sau khi ăn, uống với nhiều nước để tránh hiện tượng canxi bị lắng đọng ở thận, đường tiết niệu gây sỏi thận.
- Lượng canxi được bổ sung hàng ngày cần căn cứ theo nhu cầu của từng đối tượng, từng độ tuổi.
Chỉ dùng thuốc bổ sung canxi khi trẻ bị thiếu canxi
Sự phát triển chiều cao của trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, ngoài canxi còn có các nhân tố khác như: dinh dưỡng, các loại amino acid (tham gia vào việc thúc đẩy hormone tăng trưởng), năng lượng … Mặc dù dinh dưỡng là yếu tố quan trọng, tuy nhiên chúng ta không thể bỏ qua yếu tố vận động. Việc trẻ được chơi các môn thể thao lành mạnh: bóng rổ, bơi lội, bóng chuyền … cũng góp phần giúp tăng chiều cao ở trẻ.
Trang chủ
