Biến thể mới của virus Sars – Cov - 2 tại Anh nguy hiểm như thế nào?
Tại sao biến chủng này có tốc độ lây lan nhanh hơn chủng cũ?
Dịch Covid – 19 vẫn đang diễn biến phức tạp trên toàn cầu. Tính đến ngày 17/1/2021 thế giới đã có 95 triệu ca nhiễm bệnh, 2 triệu ca tử vong. Bệnh đã xuất hiện ở 218 quốc gia và vùng lãnh thổ. Mỹ vẫn là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với gần 24 triệu ca nhiễm và 397.351 ca tử vong.
Biến thể mới của virus Sars – CoV – 2 tại Anh đã xuất hiện ở Việt Nam
Từ cuối năm 2020, đầu năm 2021, số lượng bệnh nhân mắc Covid – 19 tăng vọt. Theo các nhà dịch tễ học: nguyên nhân khiến bệnh tăng nhanh là xuất hiện biến chủng mới của virus Sars – CoV – 2 tại Anh. Chủng này có tốc độ lây lan nhanh hơn gần 70% so với các chủng cũ.
Chủng biến thể của virus Sars – CoV – 2 tại Anh đã xuất hiện tại nhiều nước trên Thế giới khiến dịch bệnh lây lan mạnh.
Tại nước ta, đã ghi nhận trường hợp mắc biến thể của chủng virus này, đó là trường hợp bệnh nhân số 1435 người Trà Vinh nhập cảnh tại sân bay Cần Thơ trên chuyến bay VN 50 từ Anh về Việt Nam. Bệnh nhân này mắc biến thể VOC 202012/01 – chủng đột biến mới được phát hiện ở Anh thời gian gần đây.
Biến thể mới Virus Sars – CoV – 2
Việc xuất hiện các chủng đột biến gen của virus Sars – CoV – 2 khiến người dân và giới chức y tế quan ngại về sự bùng phát của dịch. Rất nhiều vấn đề được đặt ra như: các chủng đột biến này có khiến tình trạng bệnh nặng hơn hay không? Chúng có làm mất khả năng phòng bệnh của các loại vắc xin phòng Covid – 19 hiện nay không?
Biến chủng của virus là gì?
Biến chủng (hay chủng biến thể) của virus (tiếng Anh gọi là variant) là một khái niệm dùng để chỉ sự thay đổi về trình tự gen của chúng so với chủng gốc. Sự biến đổi trình tự gen của virus là hiện tượng diễn ra một cách tự nhiên, sau một khoảng thời gian sinh sản, lây nhiễm cho các tế bào vật chủ khác, chúng sao chép bộ gen của chính mình, quá trình tạo ra những lỗi (giống như lỗi đánh máy tính) gây ra những đột biến gen.
Quay trở lại với virus Sars – CoV – 2, tính đến thời điểm hiện tại, trên thế giới đã có vài nghìn biến thể của loại virus này được các nhà khoa học phát hiện bằng phương pháp giải trình tự gen của các bệnh nhân một cách ngẫu nhiên. Tuy nhiên, số lượng các chủng biến thể có thể nhiều hơn do chưa được thống kê đầy đủ. Các nhà nghiên cứu tập trung chủ yếu vào các các chủng biến thể virus Sars – CoV – 2 có sự thay đổi trên trình tự gen mã hóa cho protein S – một bộ phận quan trọng trên màng được virus sử dụng giống như chìa khóa để tấn công vào cơ thể người thông qua thụ thể ACE2 (angiotensin 2).
Biến chủng ở Anh là loại gì? Chúng nguy hiểm như thế nào?
Chủng biến thể virus Sars – CoV – 2 ở Anh gây xôn xao dư luận trong thời gian gần đây được đặt tên là “VUI – 202012/01”. Trong đó VUI là viết tắt của cụm từ tiếng Anh: “Variant Under Investigation” có nghĩa là “Biến thể đang được điều tra”. Chủng này có tổng cộng 17 đột biến gen, trong đó N501Y là đột biến thu hút được sự quan tâm nhiều nhất của các nhà khoa học. Đột biến này làm thay đổi trình tự amino acid từ Asparagines (viết tắt là N) thành Tyrosine (viết tắt là Y) ở vị trí 501 trên protein S của virus. Có thể chính sự biến đổi này làm tăng lực gắn kết (ái lực) giữa protein S của virus và thụ thể ACE2 của tế bào người tạo điều kiện cho virus dễ bám dính, dễ xâm nhập vào tế bào người và lây nhiễm dễ hơn. Điều này lí giải cho việc thời gian gần đây, đa số các bệnh nhân bị nhiễm chủng biến thể này.
Cơ chế lây nhiễm của Virus Sars - CoV - 2
Chủng biến thể tại Anh được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 9/2019, hai tháng sau (11/2019) chủng này chiếm 25% số ca nhiễm Covid – 19 ở London và đến tháng 12/2019 số ca nhiễm chủng này đã chiếm đến 2/3 tổng số các trường hợp.
Theo TS. BS Lê Quốc Hùng – Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Chợ Rẫy) – người từng điều trị cho bệnh nhân phi công người Anh: biến chủng của virus Sars – CoV – 2 tìm thấy tại Anh có khả năng lây bệnh mạnh hơn nhiều lần so với chủng cũ nhưng độc lực của virus không tăng lên. Chủng mới có khả năng bám chặt vào tế bào vật chủ nhiều hơn so với chủng cũ nên thời gian nhiễm bệnh và lây bệnh sớm hơn dù lượng virus trong người bệnh nhân còn thấp. Các chủng virus corona trước đây phải cần tới 5 ngày mới có khả năng lây bệnh, trong khi với chủng đột biến này chỉ mất 3 ngày.
Chủng biến thể của virus Sars – CoV – 2 tại Anh có làm mất tác dụng phòng bệnh của các loại vắc xin ngừa Covid – 19?
Biến chủng mới của virus Sars – CoV – 2 tại Anh làm dư luận dấy lên lo ngại về việc mất tác dụng phòng bệnh của các loại vắc xin phòng Covid – 19 đang được sử dụng hiện nay là BNT 162b2 của công ty Pfizer và BioNTech, vắc xin mRNA – 1273 của hãng Moderna.
Vắc xin phòng bệnh Covid - 19 của hãng Moderna, Pfizer & BioNTech
Theo các nhà khoa học: những lo ngại của người dân như: “sự tăng độc lực của virus” và “mất khả năng phòng bệnh của vắc xin” là chưa có cơ sở và không đáng lo ngại bởi đến nay theo các báo cáo khoa học, vẫn chưa ghi nhận trường hợp bệnh nhân mắc chủng biến thể của virus khiến triệu chứng bệnh nặng hơn và cũng chưa có trường hợp nào sau khi tiêm vắc xin phòng Covid – 19 bị nhiễm biến chủng này.
Chủng biến thể của virus Sars – CoV – 2 tại Anh khó có khả năng làm mất tác dụng của các loại vắc xin phòng Covid – 19 bởi lí do sau: Đa số các loại vắc xin phòng bệnh đều được bào chế theo nguyên lí nhận biết virus nCoV thông qua protein S. Các loại vắc xin này được thiết kế nhằm mục đích tạo phản ứng miễn dịch của cơ thể dựa trên tổng chiều dài đầy đủ của protein S (kích thước trên 1.000 amino acids). Việc một vài amino acid trên protein S bị đột biến khó có thể làm mất đi khả năng nhận dạng miễn dịch mà các loại vắc xin đó đã được bào chế.
Để dễ hiểu hơn, chúng ta có thể liên tưởng trường hợp virus đột biến gen giống như một người đi làm phẫu thuật thẩm mỹ một số bộ phận trên cơ thể như: mắt, mũi, môi, cằm … Tuy sau đó gương mặt họ có một số thay đổi nhưng người quen vẫn có thể nhận ra, thậm trí các giấy tờ cá nhân của họ (chứng minh thư, hộ chiếu) vẫn có giá trị nhận dạng khi qua hải quan sân bay hoặc cửa khẩu.
Dựa trên các số liệu khoa học, đến nay mới chỉ khẳng định được sự xuất hiện của biến chủng mới khiến tốc độ lây lan bệnh Covid – 19 nhanh hơn. Chưa ghi nhận trường hợp nào mắc chủng này khiến bệnh nặng hơn và cũng chưa có cơ sở khẳng định biến chủng làm mất khả năng phòng bệnh của các loại vắc xin đang lưu hành trên thị trường.
Trong khi chờ kết quả nghiên cứu sâu hơn của các nhà khoa học về biến chủng virus Sars – CoV – 2 tại Anh. Chúng ta cần nghiêm túc thực hiện các biện pháp phòng chống dịch do Bộ Y Tế hướng dẫn: đeo khẩu trang khi ra ngoài, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và các chất sát khuẩn, không tập trung nơi đông người, khai báo y tế đầy đủ. Thông báo cho cơ quan chức năng khi phát hiện người nhập cảnh trái phép. Khi có điều kiện thì nên tiêm vắc xin phòng bệnh Covid – 19 (chỉ tiêm các loại vắc xin được cấp phép lưu hành trên thị trường)
Trang chủ
